Een schuldenvrije maatschappij. Het is een nobel streven en één waar we dubbel en dwars achter staan. Tijdens deze reis om de schuldenproblematiek aan te pakken en terug te dringen zijn we tot een hoop nieuwe inzichten gekomen. Zo is de wereld rondom de schulden nóg complexer dan we dachten en moeten we meer dan ooit de samenwerking met andere partijen opzoeken. “Een schuld is enkel en alleen duurzaam op te lossen als alle partijen er de noodzaak van inzien en samenwerken”, aldus Claartje Bom, Business Developer bij Janssen & Janssen.

Aanjager van nieuwe producten en diensten binnen Janssen & Janssen die moeten bijdragen aan een schuldenvrije maatschappij is Claartje Bom. Het afgelopen jaar heeft zij zich sterk gemaakt om andere partijen binnen de keten te betrekken bij het oplossen van schulden. “Vooral bij onze opdrachtgevers moet het nog landen. Het oplossen van schulden blijft natuurlijk ons doel, maar dat kan op verschillende manieren. Dat behoeft wel enige uitleg. We merken dat iedereen het een mooie visie vindt en een goed doel om na te streven. Toch blijft het lastig om hier naar te gaan handelen. Het is een prijsgedreven markt waarin we werkzaam zijn. Gelukkig is er een kentering gaande waarin alle stakeholders het belang gaan inzien van de invloed van hun eigen rol in de schuldenproblematiek. Iedereen heeft een verantwoordelijkheid hierin en móet deze ook nemen. Schulden brengen immers ook maatschappelijke kosten met zich mee. We zijn ons er ook van bewust dat niet alle schulden zomaar op te lossen zijn door bijvoorbeeld kwijtschelding. Maar een duurzame oplossing is voor veel schulden wel mogelijk. Hier worden ook steeds meer initiatieven voor ontplooid die we van harte toejuichen. Daar is het Innovatielab van NVVK een mooi voorbeeld van.”

Een schuld wordt een lening

Een hele eer is het dan ook dat de pilot ‘Werk je schuld weg’ wordt opgenomen in het Innovatielab. In deze pilot helpen we schuldenaren zonder werk en woning bij een duurzame oplossing voor schulden. Springplank begeleidt de kandidaat naar werk waarna het traject kan starten. Als Janssen & Janssen bemiddelen we met de schuldeisers en vanuit de Springplank Foundation in samenwerking met de Kredietbank Nederland wordt een maatwerklening opgesteld en afbetaling in gang gezet. METmet begeleidt het hele proces. “We zijn heel erg blij met de samenwerking en deelnemende partijen in deze pilot. Tijdens het congres ‘Armoede en schulden doorgrond’ kregen we de vraag of we niet altijd zo te werk kunnen gaan. Als dat toch eens mogelijk zou zijn.”

We helpen burgers bij het oplossen van schulden

We hebben veel geleerd in 2018. Zo weten we steeds meer en beter de oorzaken van schulden. Als iemand moeite heeft met lezen, schrijven en/of rekenen is het risico hoger dat iemand ook schulden heeft. Maar naast deze basisvaardigheden moet je over meer vaardigheden beschikken, zoals een digitale vaardigheid of het vermogen om hulp te vragen, om financieel zelfredzaam te zijn. “Het wordt de consument vaak ook té makkelijk gemaakt om schulden te krijgen. De consequenties van een aankoop van een product of dienst zijn niet altijd te overzien. We willen burgers met financiële problemen helpen, omdat we weten hoe omvangrijk en ingrijpend de problemen zijn. Dat we dat niet alleen kunnen, weten we. De hulplijn ‘115. Schulden te lijf’ is een mooi voorbeeld van een samenwerking tussen diverse partijen. Samen met SchuldendeBaas, Kredietbank Nederland, Rabobank en Hogeschool van Amsterdam gaan we deze hulplijn verder vormgeven. De overheid heeft hier inmiddels subsidie voor toegekend. Het is een laagdrempelige manier voor schuldenaren om snel en gericht toegang te krijgen tot de juiste schuldhulpverlening. Zodat ze de hulp krijgen die nodig is om de schulden op te lossen.”

‘De oorzaak van schulden is zo divers en de consequenties zijn hoog’

In de complexiteit van de branche kunnen niet alle plannen en ideeën tot een succes worden gebracht. “Een voorbeeld hiervan is de pilot ‘Van schuld naar werk’. Ook in het kader om burgers te helpen bij hun schulden is voor inwoners van een gemeente deze pilot opgestart. Samen met deze gemeente en Tempo-Team zijn klant-debiteuren met een bijstandsuitkering benaderd om hen te begeleiden naar werk en ondersteuning te bieden bij het oplossen van schulden. Op papier een prachtige pilot, maar in de praktijk was het lastig om deze doelgroep te bereiken. Mensen met schulden schamen zich vaak voor de situatie waarin ze zitten en durven én kunnen geen hulp vragen. Daarom is het belangrijk dat we organisaties bereiken die schuldenaren het juiste duwtje in de rug geven.”

Een werknemer met schulden kost veel geld

Een belangrijke doelgroep waar we ons dan op richten zijn werkgevers. We weten inmiddels dat maar liefst 62 procent van de organisaties werknemers met schulden heeft. Een werknemer met schulden kan een organisatie al snel 13.000 euro per jaar kosten. “Onze deurwaarders komen bij deze bedrijven om loonbeslag te leggen. We willen liever voorkomen dat er beslag gelegd moet worden en betrekken de werkgever hierin. Hij kan de schuld niet oplossen, daar zijn we ons van bewust, maar hij kan de werknemer wel helpen. Door signalen op te pakken. Vraagt een werknemer bijvoorbeeld of het salaris wat eerder uitbetaald kan worden, of dat hij meer uren kan werken? Is hij onlangs gescheiden, verhuisd, of heeft hij een kind gekregen? Allemaal signalen en life events die kunnen duiden op financiële problemen en die van invloed kunnen zijn op zijn financiële situatie. Durf het gesprek aan te gaan en ben ook dan een goede werkgever.” Problematische schulden zijn hierdoor te voorkomen. Bovendien bespaart de werkgever hierdoor aanzienlijke kosten. We helpen hen daar graag bij. Naast deze workshop bieden we zelf ook actief budgetcoaches aan.”

Doorbreken van bestaande patronen

Wanneer we de financiën van een klant-debiteur op orde kunnen brengen, ontstaat er rust en ruimte bij hem en daalt het stressniveau. Eén van de mogelijkheden die hieraan bijdraagt is het inzetten van een budgetcoach. We hebben in 2018 6 werknemers van Janssen & Janssen opgeleid tot budgetcoach en zij zetten zich in om debiteuren te begeleiden in hun ontwikkeling naar financiële zelfredzaamheid.

“Opdrachtgevers kunnen ook gebruikmaken van onze budgetcoaches. Om klanten of medewerkers te helpen hun administratie op orde te krijgen en te houden. Zo kunnen nieuwe schulden of verhogingen voorkomen worden. Een budgetcoach helpt bijvoorbeeld een woningcorporatie in een vroeg stadium om ontruimingen te voorkomen. De budgetcoach gaat op huisbezoek bij de huurder en helpt om het betaalgedrag voor de toekomst te verbeteren. Denk ook aan het actief hulp bieden aan medewerkers. Om het aantal loonbeslagen of het ziekteverzuim te verlagen in het bedrijf. Samenwerken in deze soort processen kan een vastgeroest patroon doorbreken en ergere problemen voorkomen.”

Een laatste belangrijke ontwikkeling in 2018 is de oprichting van Exquis Bewindvoering B.V. “Hiermee bieden we ook de mogelijkheid om onafhankelijke hulp in te schakelen. Exquis biedt met haar diensten goede financiële hulp aan alle Nederlandse inwoners en bedrijven die hier behoefte aan hebben. Het is een nieuw label, maar organisaties weten ons nu al te vinden. Zo verwijzen diverse woningcorporaties klanten naar Exquis door.” Exquis is een zelfstandige onderneming en staat los van Janssen & Janssen. Net zoals ieder ander bewindvoeringskantoor staan we onder toezicht en moeten we voldoen aan de kwaliteitseisen.

De belangen van de opdrachtgever versus de belangen van de klant-debiteur

“Als we vooruitkijken naar 2019 zien we dat er een nieuwe doelgroep ontstaat. Naast de niet-willers en niet-kunners, zijn er ook de niet-lukkers. Deze doelgroep wil heel graag, maar het lukt ze niet om adequaat te handelen en ze zijn niet in staat de juiste beslissingen te nemen. Onder invloed van stress zijn ze het overzicht helemaal kwijt en kunnen ze zelf de schuld niet oplossen. Deze groep gaan we actief benaderen.

Daarnaast blijft het speelveld tussen de belangen van beide klanten uiterst interessant. Hoe gaan we hier integer mee om? We kijken realistisch naar de verhaalsmogelijkheden én naar de mogelijkheden van de klant-debiteur. Onze opdrachtgevers zijn er ook bij gebaat dat we de juiste inschatting maken en zorgvuldig te werk gaan. Dan kun je de belangen bij elkaar brengen. Een opdrachtgever wil ook een goede relatie met zijn klant behouden. Zorg dan in deze situatie, als je klant even niet kan betalen, ook goed voor hem. Dat kan door realistische betaalregelingen af te spreken en motiverende gesprekstechnieken toe te passen. Het gaat om de persoon achter het dossier. Denk mee, luister en bied proactief hulp aan. De menselijke benadering lijkt te verdwijnen in de branche. Dat kan niet op deze manier doorgaan. In plaats daarvan moet in de markt de bewustwording ontstaan dat maatschappelijk verantwoord incasseren veel meer resultaat geeft en bijdraagt aan de maatschappij. In de politiek komt hier onder leiding van staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Tamara van Ark gelukkig ook steeds meer aandacht voor. “Als we allemaal onze verantwoordelijkheid nemen en de klant-debiteur écht willen helpen, komen we al een heel eind”, sluit Claartje af.