Wilbert van de Donk kijkt terug op 4 maanden corona en creditmanagement

Heel Nederland zat de afgelopen maanden met samengeknepen billen… in afwachting van de effecten van de coronacrisis. Dat gold voor de creditmanagementbranche niet anders. Allerlei maatregelen werden genomen ter bescherming van consumenten en bedrijven. Nu – 4 maanden later – lijken we weer langzaam terug te gaan naar normaal. De coronacrisis….een storm in een glas water? Of toch niet? We vroegen het Wilbert van de Donk, voorzitter van de KBvG en tevens directeur bij Janssen & Janssen Incasso & Gerechtsdeurwaarders.

Hoe heb jij de afgelopen maanden ervaren?

“Er was plotseling een crisis. Die is er nu misschien nog steeds, maar het besef groeit dat er ondanks die crisis wel betaald moet worden. Dat vat de afgelopen maanden wel redelijk samen. Begin maart raakten we in paniek, keken we elkaar met grote ogen aan omdat we totaal niet wisten wat er op ons af kwam en wat de effecten daarvan gingen zijn. Nu – vier maanden later – zien we dat de samenleving steeds meer de draad aan het oppakken is. Toch een soort van terug naar normaal – met inachtneming van de regels, zoals de anderhalve meter afstand. En eigenlijk zie ik dat binnen creditmanagement ook.”

Is het spreekwoordelijke licht aan het einde van de tunnel al te zien?

“Vooralsnog vind ik de gevreesde effecten meevallen. Er was een behoorlijke angst dat een flink deel van de maatschappij door de crisis in grote financiële problemen zouden komen. De beschermingsmaatregelen die de overheid heeft genomen lijken – in ieder geval voor de korte termijn – voor het juiste effect te hebben gezorgd. Met name de maatregel van het doorbetalen van personeel voor 90 procent – het zogenaamde looninfuus – is vanuit het oogpunt van schuldenproblematiek en armoedebestrijding uiterst zinvol geweest. Dat geldt ook voor de bijstand voor zzp’ers. Volgens het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn daarmee ongeveer 3 miljoen werkenden geholpen en konden financiële verplichtingen nagekomen worden.

Spannender is de periode die nu komen gaat. Sectoren als de horeca en cultuur hebben het zwaar, ook na versoepeling van de maatregelen. Er gaan faillissementen en ontslagen vallen, vooral bij kleinere bedrijven. Maar we zien juist door de crisis ook branches die booming zijn. Zo zie je maar, de één zijn dood is de ander zijn brood.

Al met al zullen de effecten natuurlijk wel voelbaar zijn. Door inkomensterugval gaat de koopkracht sowieso achteruit. Maar hoe groot het effect van de coronacrisis uiteindelijk zal zijn op groeiende schuldenproblematiek? Dat antwoord heb ik niet, maar het houdt me natuurlijk bezig. Af en toe zie ik prognoses voorbij komen. Die baren me wel zorgen.”

Hoe kijk je terug op de rechtspraak? Die was er 17 maart niet meer

“Heel bizar inderdaad. Onder normale omstandigheden is het ondenkbaar dat er in de huidige maatschappij geen rechtspraak is. Toch is het gebeurd, want op 17 maart ging alles dicht. Wat mij betreft hét symptoom van hoe groot de onzekerheid is geweest. In april zijn het Ministerie van Justitie en Veiligheid, de rechtspraak en de deurwaardersbranche gaan werken aan wetgeving die het mogelijk maakt om – ondanks allerlei beperkende maatregelen – toch een functionele rechtspraak te hebben.

Wat dat betreft zijn de politiek en de rechtspraak een beetje hetzelfde. Er waren eerst geen uitspraken, vonnissen en incassoprocedures. In de politiek werd geopperd of alle incassomaatregelen niet stilgelegd moesten worden. Gelukkig heeft minister Dekker daar een stokje voor gestoken. Want dan vererger je het probleem alleen maar. En verleg je bovendien het probleem. Facturen dienen – ook in crisistijd – gewoon betaald te worden."

Maar toch werden ontruimingen stopgezet?

“De rechtspraak reageerde inderdaad kritisch. Dit zie je terug in de ontruimingszaken. Bij mensen met meer dan drie maanden huurachterstand zou normaal gesproken de huurovereenkomst worden ontbonden. De rechtspraak gaf aan dat zolang er corona is er geen ontruimingen worden toegewezen. Dit heeft een aantal maanden geduurd en iedereen ging stilzwijgend akkoord. Met de verhuurders sloot de minister ook een convenant. Maar per 1 juli worden ontruimingen weer toegewezen. Je ziet dus dat ook bij de rechtspraak het besef is doordrongen dat je zaken niet eeuwig voor je uit kunt schuiven. Het totaal aantal zaken hoopt zich dan op, maar ook voor de huurder zelf worden problemen alleen maar groter. Dat moet je niet willen.”

En hoe kijk je naar de rol van creditmanagers in deze periode?

“Op basis van wat ik om mij heen zag denk ik dat ze verstandig hebben gereageerd. Eerst de kat uit de boom gekeken en respectvol gehandeld naar mensen in een onzekere periode. Maar zodra duidelijk was dat er geen sprake was van een massale teruggang in inkomen, is de dagelijkse gang van zaken direct weer opgepakt. Zoals gezegd wordt er over het algemeen fair gehandeld. Er zijn meer betalingsregelingen, er wordt vaker uitstel gegeven en er is meer overleg over wat een passende regeling is. Maar wel vanuit de veronderstelling dat de debiteur geen oneindig uitstel krijgt.”

Hoe heb je de reactie van de deurwaardersbranche zelf ervaren?

“Tja, je ziet dan direct een aantal deurwaarderskantoren die het braafste jongetje van de klas willen zijn door te roepen dat ze per direct stoppen met invorderen. Dat vind ik dan weer bijzonder. Gelukkig gaven de meeste deurwaarders het signaal af dat men graag op gepaste wijze het werk wilde voortzetten. Dat wordt van ons ook verwacht.

Mij viel wel op dat er per land grote verschillen zijn. Bij onze zuiderburen in België mochten deurwaarders van de ene op de andere dag niets meer doen. Geen ontruimingen, beslagleggingen en geen exploten uitbrengen. Bij ons was men gelukkig van mening dat elementaire processen gewoon door zouden moeten gaan. Waar ik trots op ben is dat we goed rekening hebben gehouden met de situatie toen. Door de anderhalve meter afstand hebben we ervoor gekozen om niet meer aan te bellen bij de mensen. Dat was een keuze met grote tegenzin, omdat we graag service in de vorm van een heldere toelichting willen bieden. Dat hebben we noodgedwongen op andere manieren gedaan. Bellen, beeldbellen, e-mailen, enzovoorts.

Ondanks dat er ook kritiek op was, vond ik dit de meest proportionele maatregel die overigens werd gedekt door de politiek en de Hoge Raad.

De vraag is nu wel hoe lang door te gaan met deze aanpassing. Moeten we gaan zoeken naar het nieuwe normaal? Dat hebben we nog niet gevonden. We weten ook zeker niet wat de komende maanden ons gaan brengen. Komt er een tweede golf en gaat alles weer op slot? Of vlakt het verder af? De toekomst zal het leren.”

Welk gevoel houd je zelf over aan de afgelopen maanden?

“Never waste a good crisis! Zonde als we er niets van leren. Dan spreek ik wel vanuit mijn rol als directeur van Janssen & Janssen. Het zou zonde zijn als de crisis ons niets brengt. Ik vind het mooi om te zien dat er zoveel aandacht uitgaat naar het zoeken van alternatieve oplossingen om in een onzekere periode toch de service te kunnen bieden die men van Janssen & Janssen mag verwachten. Meer contact, maatwerkafspraken met klanten, maar ook met klant-debiteuren.

Maar ook in de samenleving zag je iets moois bloeien. Mooie initiatieven om kwetsbaren te helpen. Van kleine particuliere acties tot grotere en bredere initiatieven. Daarmee heeft de crisis ons ook weer iets moois gebracht.”



Lees hier het interview:
'De effecten van de coronacrisis op creditmanagement '(7 april 2020)